Procedure Gemeenteraadsverkiezingen 2026

Om je te kandideren voor de gemeenteraadsverkiezingen, moet je eerst voorgedragen worden of jezelf melden bij het netwerkbestuur. Dit moet vóór 1 oktober 2025 gebeuren. Na je voordracht vul je een kandidaatstellingsformulier in. Daarna voert het netwerkbestuur een gesprek met je, waarin ze niet alleen je ingevulde formulier bespreken, maar ook aandacht besteden aan je geschiktheid als raadslid. Op basis van deze informatie beslist het bestuur of je op de groslijst wordt geplaatst, waarmee je een stap dichter bij een plek op de kandidatenlijst komt.

De deadline voor het voordragen van kandidaten is 1 oktober 2025. Dit maakt het bestuur van het lokaal netwerk bekend direct na ALV-1. Tijdens ALV-2 wordt de definitieve groslijst vastgesteld, de leden kunnen tijdens deze ALV nog wel kandidaten op de groslijst opnemen die van tevoren niet aan het bestuur zijn gemeld.

Een kandidaatstellingsgesprek is een onderdeel van de selectieprocedure waarbij het netwerkbestuur gesprekken voert met alle voorlopige kandidaten. Tijdens deze gesprekken wordt bijzondere aandacht besteed aan integriteit. Het ingevulde kandidaatstellingsformulier, inclusief de Vragenlijst Integriteit, wordt besproken. Ook vraagt het netwerkbestuur nadrukkelijk of er zaken zijn die het functioneren van de kandidaat als raadslid kunnen beïnvloeden en die het bestuur moet weten. Indien tijdens het gesprek zaken naar voren komen die schadelijk kunnen zijn voor de partij, kan het netwerkbestuur de kandidaat verzoeken zich terug te trekken.

Ja, zittende raadsleden moeten ook een kandidaatstellingsgesprek voeren. Zij doorlopen dezelfde procedure als nieuwe kandidaten, wat betekent dat ze dezelfde verplichtingen hebben, zoals het invullen van het kandidaatstellingsformulier en het voeren van een gesprek met het netwerkbestuur​.

Het netwerkbestuur kan een kandidaatstellingscommissie aanstellen om het bestuur te adviseren over de selectie en rangschikking van kandidaten. Leden van deze commissie mogen zelf niet als kandidaat op de lijst staan.

Indien een kandidaat zich na plaatsing op de lijst wil terugtrekken, dient hij of zij dit schriftelijk kenbaar te maken aan het netwerkbestuur. Het netwerkbestuur raadpleegt via een formulier of de kandidaten hun plaats accepteren, hier dienen de kandidaten binnen een week op te reageren. Het bestuur regelt vervolgens indien nodig de aanpassing van de lijst, alle kandidaten onder de terugtrekkende kandidaat schuiven een plekje naar boven.

Het netwerkbestuur stelt een concept op, vaak met behulp van een commissie, aan de hand van de gepubliceerde leidraad. Dit concept wordt naar de leden gestuurd vóór ALV-2. Leden hebben daarna de mogelijkheid om amendementen in te dienen op het concept. Dit kan voorafgaand of tijdens ALV-2. Tijdens ALV-2 worden het concept-verkiezingsprogramma en de ingediende amendementen besproken. Over de amendementen wordt gestemd, en een gewone meerderheid is vereist om deze aan te nemen. Na het bespreken en verwerken van eventuele amendementen wordt het verkiezingsprogramma definitief vastgesteld.

Het concept-verkiezingsprogramma wordt opgesteld door het bestuur van het lokale netwerk. Hierbij maakt bestuur gebruik van de leidraad voor het verkiezingsprogramma. Daarnaast kan het bestuur ervoor kiezen om een commissie aan te wijzen die specifiek belast is met het opstellen van het concept-verkiezingsprogramma.

Het amenderen van het concept-verkiezingsprogramma kan op verschillende manieren worden geregeld. Het netwerkbestuur kan ervoor kiezen om: 1) leden voorafgaand aan de ALV amendementen te laten indienen, via bijvoorbeeld een Google Forms, 2) de mogelijkheid te bieden om amendementen tijdens de vergadering in te dienen of 3) een tussenvariant, waarbij zoveel mogelijk amendementen vooraf worden ingediend, maar er ook tijdens de vergadering nog amendementen kunnen worden voorgesteld.

Als er meerdere gemeenten in je lokale netwerk liggen, zijn er drie manieren om de ALV’s te organiseren:

1. Afzonderlijke ALV’s op verschillende dagen: Alleen de leden die in de desbetreffende gemeente wonen, worden uitgenodigd en hebben stemrecht voor het verkiezingsprogramma en de kandidatenlijst van die gemeente.
2. Afzonderlijke ALV’s op dezelfde dag: De ALV’s worden achter elkaar gehouden, de leden van de desbetreffende gemeente worden uitgenodigd voor verschillende momenten en hebben stemrecht.
3. Eén gecombineerde ALV: Het netwerkbestuur kan ook kiezen voor één ALV waarbij de verkiezingsprogramma’s en kandidatenlijsten van verschillende gemeenten als aparte agendapunten worden behandeld. Hierbij stemmen de leden per gemeente tijdens de betreffende agendapunten. Dit kan worden georganiseerd door bijvoorbeeld met verschillende kleuren stembriefjes te werken.

In een netwerk met meerdere gemeentes, moet een coördinator per gemeente worden aangewezen die de secretaris ondersteunt. Bepaalde uitvoerende en secretariële taken kunnen namelijk alleen worden uitgevoerd door iemand die woonachtig is in de betreffende gemeente. Zo kan de netwerksecretaris bijvoorbeeld niet voor iedere inliggende gemeente de benodigde formulieren inleveren en dient een aangewezen coördinator per gemeente dit te doen.

Als de lijsttrekker afzonderlijk wordt aangewezen, moet dit eerst worden opgenomen in het Kaderstellend Advies, dat tijdens ALV-1 wordt vastgesteld. Vervolgens moet het netwerkbestuur de kandidaat-lijsttrekker minimaal vier weken vóór ALV-2 bekendmaken aan de leden. Hierbij moet ook vermeld worden dat tegenkandidaten zich kunnen aanmelden. Deze tegenkandidaten hebben tot twee weken na de bekendmaking de tijd om zich aan te melden, wat uiterlijk twee weken voor ALV-2 moet gebeuren.

De leden moeten minimaal vier weken vóór ALV-2 worden geïnformeerd over de voorgedragen lijsttrekker. Tegelijkertijd moet worden vermeld dat tegenkandidaten zich kunnen aanmelden, en zij hebben tot twee weken na de bekendmaking van de lijsttrekker de tijd om dit te doen​.

Tegenkandidaten voor de lijsttrekker kunnen zich aanmelden tot twee weken na de bekendmaking van de voorgedragen lijsttrekker. Als er tegenkandidaten zijn, wordt dit tijdens ALV-2 besproken en vindt er een stemming plaats.