Afgelopen week heb ik namens de VVD een motie ingediend die een hoop stof heeft doen opwaaien. Niet over wat ik voorstelde, maar over wat links Nederland aannam – of wilde aannemen – dat ik voorstelde. Laat ik dus beginnen met mijn voorstel nog eens kort toe te lichten.
We zien te veel voorbeelden van mensen die de normen en waarden van onze vrije democratische rechtsstaat niet delen. Daar mogen wij als politiek onze ogen niet voor sluiten. Om dat gericht te kunnen aanpakken, moet je weten op welke plekken het goed en op welke plekken het niet goed gaat. Niet op basis van onderbuik, maar op basis van feiten.
In Nederland wordt continu sociaal en cultureel onderzoek gedaan door verschillende wetenschappelijke onderzoeksbureaus. Onderzoek naar groepsprocessen. Hoe groepen zich tot elkaar verhouden en hoe ze van elkaar verschillen. Dit wordt veelal gedaan door, onder een steekproef van Nederlanders, anoniem enquêtes af te nemen. Over allerlei onderwerpen: hoe mensen tegen de zorg aankijken, over het vertrouwen van mensen in de economie, ga zo maar door.
Wat ik heb voorgesteld is, mede met het oog op recente gebeurtenissen, vaker enquêtes af te nemen gericht op Nederlanders met een migratieachtergrond. Zodat we kunnen ingrijpen als we zien dat ons integratiebeleid op plekken niet voldoet, of er binnen groepen ontwikkelingen plaatsvinden die om onze aandacht vragen. En zodat we het integratiedebat op basis van actueel sociaal en cultureel onderzoek kunnen voeren. Op basis van feiten.
Voor de mate waarin mensen zijn geïntegreerd is nu eenmaal van belang hoe mensen met een migratieachtergrond hun aansluiting met de samenleving ervaren. Wat zij vinden van onze vrijheid en de kernwaarden van onze democratische rechtsstaat. Wat zij vinden van de gelijkwaardigheid tussen mannen en vrouwen, tussen lhbt’ers en hetero’s. Vragen die grotendeels aan de hele bevolking worden gesteld, al is een vraag of iemand zich verbonden voelt met Nederland of vooral met het land van herkomst natuurlijk niet op iedereen van toepassing.
Die vragen zijn wel degelijk relevant want er gaan dingen niet goed. Niet alleen met taal en werk zijn er namelijk problemen die we moeten oplossen, ook met onze vrije waarden. De VVD waarschuwt al jaren voor gevaren die soms het gevolg zijn van een falend integratiebeleid. Dat nog teveel mensen met een migratieachtergrond zich geen onderdeel van Nederland voelen, maar bijvoorbeeld alleen Turks. Dat we ons zorgen maken over sommige weekendscholen, omdat de AIVD waarschuwt voor boodschappen die daar mogelijk verkondigd worden. Dat onvrije boodschappen met buitenlandse financiering en door conservatieve imams in sommige moskeeën in ons land kunnen worden verkondigd. Ik zeg er altijd bij dat de meerderheid van mensen met een migratieachtergrond het heel goed doet en dat veel zaken beter gaan. Maar de standaard reactie van sommige partijen is dat ik met het benoemen van de problemen die er ook zijn, stigmatiserend bezig ben.
DENK spant wat dat betreft de kroon. Als we kwalijke zaken willen aanpakken als culturele onderdrukking, eergerelateerd geweld en onvrije moskeefinanciering wordt standaard “racisme” of “islamjagers” geroepen. Ieder debat levert een geknipt filmpje op met als ondertitel dat de VVD de vijand is van mensen met een migratieachtergrond. PvdA/GL sloot zich daar deze week – nadat de ophef eenmaal was ontstaan en dat meer opportuun leek – bij aan met grote woorden als “een dieptepunt in de parlementaire democratie”. Heel treurig dat zij hiermee mensen met oprechte zorgen nog bozer maken.
Linkse partijen zijn van oudsher gewend het integratieprobleem te ontkennen. Dat is op zichzelf al erg genoeg, maar het wordt nog erger wanneer zij partijen die wel serieuze voorstellen doen om dit aan te pakken, onterecht als racisten wegzetten. Racisme roepen, is het debat over integratie alle zuurstof ontnemen. Het is het cancellen van een onwelgevallige mening. Over de rug van de goed geïntegreerde Nederlander met een migratieachtergrond, die doodleuk te horen krijgt dat zij het zijn die bedoeld worden, als een probleem wordt aangekaart.
Terwijl het omgekeerde het geval is. Als ik problemen bespreek zeg ik er juist altijd expliciet bij: dit gaat niet over die grote groep Nederlanders die het super doen, de taal spreken, staan voor onze democratische waarden. Tegen hen zeg ik: dit gaat niet over jou. Omdat ik heel goed begrijp dat je als je deze termen hoort, denkt: “Hoezo moet ik integreren? Is het dan nooit genoeg?” Dit gevoel hebben veel mensen in Nederland met een migratieachtergrond. Ik spreek hen regelmatig en snap wat ze bedoelen. Je doet gewoon mee in Nederland en toevallig stond je wieg of die van je ouders ergens anders. Om dan te ervaren dat je minder kans maakt op de arbeidsmarkt, op straat negatieve opmerkingen krijgt, in je klas wordt aangesproken op je achtergrond, dat is niet eerlijk.
Je zou het niet zeggen, maar twee weken geleden is over dit alles een fair en genuanceerd debat gevoerd, waar ik deze motie heb ingediend. Niet voor niets kreeg hij brede steun in de Kamer. Geen van de partijen schreeuwde de moord en brand die ze daarna zijn gaan schreeuwen. Geen van de partijen plakte er de etiketten op die er later op geplakt zijn. Tot een aantal linkse partijen besloot op social media een aantal woorden uit de motie uit context te trekken met als boodschap: “Kijk goed, Nederlanders met een migratieachtergrond. Politieke partijen willen u persoonlijk volgen en in een register uw gegevens bijhouden. Dit is racisme”. Met ook in de media een aantal feitenvrije columns en kwalijke bijdragen tot gevolg. Hoe ver kun je gaan, als je mij op basis van mijn voorstel beticht van schedelmetingen en het invoeren van praktijken uit de Tweede Wereldoorlog?
Hoe cynisch dat het voorstel waarover zij zo boos zijn, niet bestaat. Er is geen verzoek gedaan om gegevens van mensen met een migratieachtergrond in een register bij te houden. Er is ook geen voorstel gedaan om alléén sociaal en cultureel onderzoek te doen naar mensen met een migratieachtergrond en de rest van Nederland achterwege te laten.
De oprechte behoefte van de VVD om het integratiedebat beter te kunnen voeren op basis van feiten in plaats van op basis van onderbuik werd in het giftige frame van racisme geplaatst. Dat had ik niet zien aankomen. Want het is keer op keer juist de VVD die zich inzet voor diegenen die graag van onze vrije samenleving willen genieten, maar daar niet de kans toe krijgen. Het meisje dat moet vrezen voor eerwraak of genitale verminking. De vrouw die de deur niet uit mag van haar echtgenoot. De jongen die ‘genezen’ moet worden van zijn homoseksualiteit. Het is juist de VVD die wil dat alles waar onze samenleving voor staat, voor iedereen beschikbaar is.
Wij gaan dat debat niet uit de weg. Nergens. Ook overigens niet als er problemen zijn met inwoners van Nederland zónder migratieachtergrond. Juist de VVD voert regelmatig het debat over problemen die er ook zijn bij andere groepen in de samenleving. Bij extreem links, extreem rechts, bij vrouwenhaters, bij voetbalhooligans en in conservatief christelijke kring. Recent werd mijn motie aangenomen om specifiek te onderzoeken hoe het staat met het tegenwerken van emancipatie via conservatief christelijke beïnvloeding in Nederland. Het gaat de VVD nooit om afkomst. Het gaat ons altijd om een gezamenlijke vrije toekomst.
En ik weet dat vooroplopen, je nek uitsteken, problemen benoemen, tot tegenreacties leidt. Dat zagen we dertig jaar geleden al en we zien het nog steeds. En die tegenreacties zijn best heftig. Ik ontving duizenden haatberichten. Maar het roepen van racisme door andere partijen mag er niet toe leiden dat wij stoppen om problemen aan te kaarten. Hooguit zal ik kijken hoe ik kan voorkomen dat anderen moedwillig formuleringen uit context kunnen trekken. En ik zal heel graag het gesprek aangaan met alle mensen met een migratieachtergrond van goede wil, die nu de dupe worden van een gepolariseerd debat. En als politici echt kwetsende voorstellen doen en er daadwerkelijk sprake is van aantasting van artikel 1 van de Grondwet, dan zal de VVD altijd opstaan. De VVD voert namelijk graag een fatsoenlijk integratiedebat waar we nooit mensen wegzetten op basis van afkomst of geloof. Maar waar we wel echt serieus aan de slag gaan met de problemen van falend integratiebeleid. Ik roep alle politieke partijen op: help ons daarbij. Bespreek en onderzoek wat er echt in de samenleving speelt. Nederland verdient een stevige integratie-agenda. Juist zodat iedereen in vrijheid mee kan doen.
